Sale Deed जमिनीच्या व्यवहारात खरेदीखत (Sale Deed) हा सर्वात महत्त्वाचा आणि कायदेशीर दस्तऐवज असतो. याच कागदावरून जमिनीचा मालकी हक्क एका व्यक्तीकडून दुसऱ्याकडे जातो. मात्र, आजच्या काळात बनावट किंवा खोट्या खरेदीखतांच्या घटनांमध्ये वाढ झाली आहे. त्यामुळे, जमिनीचे खरे आणि खोटे खरेदीखत यातील फरक ओळखणे अत्यंत आवश्यक आहे.
या लेखात तुम्हाला हे ओळखण्याचे सर्व महत्त्वाचे पैलू, प्रक्रिया आणि खबरदारीचे मुद्दे सविस्तरपणे समजावून सांगितले आहेत. लेख शेवटपर्यंत वाचा व आवडल्यास शेअर नक्की करा.
Sale Deed खरे खरेदीखत म्हणजे काय?
- खरेदीखत हा जमिनीच्या मालकी हक्काचा प्रथम आणि अधिकृत पुरावा असतो.
- विक्रेता आणि खरेदीदार यांच्यातील व्यवहार, जमिनीचे मोजमाप, सीमेची माहिती, व्यवहाराची रक्कम, दोन्ही पक्षांच्या सह्या आणि नोंदणी अधिकाऱ्याची सही या सर्व बाबी यात नमूद असतात.
- हे दस्तऐवज दुय्यम निबंधक कार्यालयात अधिकृतपणे नोंदवले जाते. नोंदणी केल्यावर Index-II किंवा Encumbrance Certificate मिळतो, जो त्या व्यवहाराची अधिकृत नोंद दर्शवतो.
- व्यवहार पूर्ण झाल्यानंतर, सातबारा (7/12) उताऱ्यावर नवीन मालकाची नोंद होते.
मोफत मराठी बातम्यांसाठी आमचा ग्रुप जॉईन करा
खोटे (बनावट) खरेदीखत म्हणजे काय?
- बनावट खरेदीखत म्हणजे खोट्या माहितीवर, नकली सह्या, बनावट स्टॅम्प, खोटा दस्त नोंदणी क्रमांक किंवा खोट्या ओळखीच्या आधारावर तयार केलेला दस्तऐवज.
- यात खरेदीदार किंवा विक्रेत्याच्या खोट्या सह्या, बनावट साक्षीदार, चुकीचे क्षेत्रफळ, किंवा खोट्या कागदपत्रांचा वापर केला जातो.
- हे दस्तऐवज अधिकृत नोंदणीशिवाय किंवा फसवणुकीच्या हेतूने तयार केलेले असतात.
खरे आणि खोटे खरेदीखत(Sale Deed) ओळखण्याचे महत्त्वाचे उपाय:
नोंदणी कार्यालयातून पडताळणी
- कोणतेही खरेदीखत खरे आहे की बनावट, हे ओळखण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे ते दस्त दुय्यम निबंधक कार्यालयात पडताळणे.
- Index-II किंवा Encumbrance Certificate मिळवून त्या दस्ताची नोंद आहे की नाही हे तपासा.
QR कोड व e-Stamp तपासणी
- आजकालच्या नोंदणीकृत कागदपत्रांवर QR कोड आणि e-Stamp असतो. स्कॅन केल्यावर अधिकृत माहिती मिळते.
- बनावट कागदपत्रात हा QR कोड चुकीचा असतो किंवा स्कॅन केल्यावर माहिती मिळत नाही.
सह्या व बोटांचे ठसे
- खऱ्या कागदपत्रात विक्रेता व खरेदीदार यांच्या सह्या व अंगठ्याचे ठसे असतात. बनावट कागदपत्रात सह्या, ठसे किंवा माहितीमध्ये गोंधळ असतो.
साक्षीदारांची माहिती
- खर्या खरेदीखतात किमान दोन साक्षीदारांच्या सह्या असतात. बनावट कागदपत्रात साक्षीदारांची माहिती खोटी किंवा अपूर्ण असते.
सातबारा (7/12) उतारा तपासणी
- व्यवहार झाल्यानंतर 7/12 उताऱ्यावर नवीन मालकाची नोंद झाली आहे का, हे तपासा.
- नोंद नसेल तर कागदपत्र बनावट असण्याची शक्यता असते.
जमिनीचा नकाशा आणि फेरफार तपासणे
- जमिनीचा नकाशा, फेरफार उतारा, खाते उतारे, हे सर्व कागदपत्रे तपासा.
- व्यवहारानंतर फेरफार नोंद झाली आहे का, हे पाहा.
खरेदीखत(Sale Deed) तयार करताना आवश्यक कागदपत्रे
- सातबारा उतारा (7/12)
- आठ अ उतारा
- मूळ मालकाचे कागदपत्रे
- मुद्रांक शुल्काची पावती
- प्रतिज्ञापत्र
- फेरफार नोंद
- दोन ओळखीच्या व्यक्तींचे फोटो
- NA ऑर्डरची प्रत (शेती नसलेल्या जमिनीसाठी)
- सर्वे नंबर, गट नंबर, क्षेत्रफळ, सीमांची माहिती
या गोष्टींमुळे जमिनीच्या मालकी हक्कात होतात बदल
खबरदारीचे मुद्दे
- व्यवहार करण्यापूर्वी जमीन मालकाची ओळख, मूळ कागदपत्रे आणि त्यावर असलेल्या सर्व नोंदी तपासा.
- व्यवहारानंतर सातबारा उताऱ्यावर आपले नाव लागले आहे का, हे वेळोवेळी तपासा.
- शंका आल्यास वकील किंवा तज्ज्ञांची मदत घ्या.
- कोणत्याही आर्थिक व्यवहाराची पुराव्याची पावती ठेवा.
- शासनाच्या नवीन नियमांची माहिती घ्या आणि त्यानुसारच व्यवहार करा.
बनावट खरेदीखत ओळखण्यासाठी काही खास टिप्स
- दस्तावर असलेली सर्व माहिती, क्रमांक, तारीख, स्टॅम्प, सह्या, ठसे यांची बारकाईने तपासणी करा.
- कागदपत्रातील भाषा, मजकूर किंवा फॉण्टमध्ये काही विसंगती किंवा गोंधळ आढळल्यास सतर्क व्हा.
- साक्षीदारांची माहिती, ओळखपत्रे आणि उपस्थितीची खात्री करा.
- जमिनीच्या सर्व फेरफार नोंदी आणि इतिहास ऑनलाईन किंवा कार्यालयात तपासा.
- व्यवहारानंतर जमिनीच्या नकाशावर, फेरफार उताऱ्यावर आणि सातबारा उताऱ्यावर मालकाची नोंद झाली आहे का, हे पहा.
जमिनीचे खरेदीखत हे केवळ एक कागदपत्र नसून, तुमच्या मालकी हक्काचा सर्वात मोठा पुरावा आहे. त्यामुळे, कोणताही जमीन व्यवहार करताना वरील सर्व बाबींची काळजीपूर्वक पडताळणी करा. शंका आल्यास अधिकृत नोंदणी कार्यालय, वकील किंवा तज्ज्ञांची मदत घ्या. बनावट कागदपत्रांपासून स्वतःचे संरक्षण करण्यासाठी सतर्क राहा, सर्व कागदपत्रांची पडताळणी करा आणि कायदेशीर प्रक्रिया पूर्ण करा.
विविध सरकारी जॉब, योजना, GR यांची माहिती मिळविण्यासाठी येथे रजिस्टर करा
आमचे लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | टेलिग्राम | ट्विटर | इन्स्टाग्राम | YouTube
आपल्या माहिती असायलाच हवी YouTube channel नक्की भेट द्या.
कायदे विषयक माहिती पुस्तके, PDF, GR मिळवण्यासाठी टेलिग्राम चॅनल जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा.
व्हिडिओ पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा