Income Tax आयटीआर (Income Tax Return – ITR) भरताना प्रत्येक करदात्याने योग्य ती काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. चुकीचा फॉर्म, माहितीतील त्रुटी किंवा वेळेवर न भरणे यामुळे आयकर विभागाकडून दंड, नोटीस, किंवा रिफंडमध्ये उशीर, असे गंभीर परिणाम भोगावे लागू शकतात. खाली दिलेली माहिती वाचून कोणती महत्त्वाची खबरदारी घ्यावी हे समजून घ्या:
Income Tax ही काळजी अवश्य घ्या:
१. आयटीआर फॉर्मची योग्य निवड करा
- तुमच्या उत्पन्नाच्या प्रकारानुसार योग्य आयटीआर फॉर्म निवडा. उदाहरणार्थ, नोकरदार व्यक्तींसाठी ITR-1, व्यवसायिकांसाठी ITR-3/ITR-4 असे वेगवेगळे फॉर्म आहेत.
- चुकीचा फॉर्म निवडल्यास, तो रिटर्न मान्य केला जाणार नाही किंवा पुन्हा दाखल करावा लागू शकतो.
२. सर्व आवश्यक कागदपत्रांची तयारी ठेवा
- फॉर्म 16, पगाराची स्लिप्स, बँक स्टेटमेंट्स, इतर गुंतवणुकीचा तपशील, गृहकर्जाचे दस्तऐवज, आधारकार्ड-पॅनकार्ड, व्याज प्रमाणपत्रे, वैद्यकीय खर्चाच्या पावत्या, यासारखी कागदपत्रे तयार ठेवा.
- व्यावासायिकांसाठी जमाखर्चाची वही, ताळेबंद, टीडीएस सर्टिफिकेट्स आवश्यक आहेत.
मोफत मराठी बातम्यांसाठी आमचा ग्रुप जॉईन करा
३. वैयक्तिक व आर्थिक माहिती अचूक भरा
- नाव, पॅन क्रमांक, बँक खाती, IFSC कोड, पत्ता इ. माहिती तपासून भरा. चुकीने माहिती दिल्यास रिफंडमध्ये विलंब किंवा रिटर्न नाकारला जाऊ शकतो.
- बँक खाते प्री-व्हॅलिडेट केलेले असणे गरजेचे आहे.
४. सर्व उत्पन्नाचे प्रकटीकरण
- पगार, भाडे, बँका, शेअर्स, बचत प्रमाणपत्रांवरील व्याज, पीपीएफ, सुकन्या योजना, नातेवाईकांकडून मिळालेले पैसे, भांडवली नफा, अनुदान, भत्ते इ. सर्व उत्पन्न दाखवा.
- उत्पन्न दडपल्यास किंवा चुकीची माहिती दिल्यास दंड व अन्य कायदेशीर कारवाई होऊ शकते.
५. करवजावट/सवलतींची योग्य माहिती द्या
- 80C, 80D, 80G इ. कलमाखाली मिळणाऱ्या कर सवलतींची संपूर्ण माहिती भरा. चुकीच्या माहितीसाठी योग्य कर सवलत मिळणार नाही आणि नंतर त्याचा फटका बसेल.
अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र कसे काढावे? आवश्यक कागदपत्रे आणि अर्ज प्रक्रिया !
६. इतर महत्त्वाच्या गोष्टी
- TDS/TCS सारखी कर कपात व्यवस्थित तपासा. फॉर्म 26AS आणि AIS पडताळा करा.
- जर कुठेही डबल इनकम दिसत असेल (म्हणजेच, दोन नोकऱ्या/दोन फॉर्म 16 वगैरे), तर अगदी स्पष्टपणे दोन्ही दाखवा.
- रिटर्नमध्ये चुकीचे किंवा अपूर्ण माहिती भरू नका.
७. ITR वेळेत भरणे
- ITR भरण्याची अंतिम तारीख चुकवू नका. वेळेत रिटर्न न भरल्यास 1000 ते 10000 रुपयांपर्यंत दंड आकारला जाऊ शकतो. तसेच कर सवलती/रिफंडपासून वंचित रहावे लागू शकते.
- वेळेत रिटर्न भरल्यास, चुका आढळल्यास सुधारण्याची (रिव्हाईज) संधी मिळते, पण मुदत गेल्यावर मिळत नाही.
८. Income Tax Return व्हेरिफाय करा
- ऑनलाइन ITR दाखल केल्यानंतर ई-व्हेरीफिकेशन करणे अगदी अनिवार्य आहे. 120 दिवसात हे न केल्यास रिटर्न अमान्य ठरतो.
- ई-व्हेरिफिकेशनसाठी आधार ओटीपी, नेट बँकिंग, डेमॅट खाते अशा पर्यायांचा वापर करा.
९. रिटर्न फाईल केल्यानंतर प्रूफ जतन ठेवा
- दाखल केलेला फॉर्म, व्हेरिफिकेशनचा पुरावा, सर्व कागदपत्रे किमान 6-7 वर्षे जतन ठेवा. विभागाकडून चौकशी झाल्यास ही कामी येतात.
१०. टाळाव्या लागणाऱ्या सामान्य चुका
- चुकीचा फॉर्म, अपूर्ण माहिती, बँक डिटेल्सच्या चुका, TDS/TCS प्रमाणपत्रातील विसंगती, अघोषित उत्पन्न, सवलतीमध्ये चुकी, व्हेरिफिकेशन न करणे, रिटर्न वेळेवर न भरणे इ. टाळाव्यात.
विशेष टीप:
- स्वत:च रिटर्न भरणार असाल, तर आयकर विभागाच्या अधिकृत ई-फायलींग पोर्टलचा वापर करा.
- शंका असल्यास, अधिकृत CA किंवा कर सल्लागाराची मदत घ्या.
Income Tax आयटीआर रिटर्न भरताना काळजी घेणे हा केवळ कायदेशीर दृष्टीने नाही, तर आर्थिक सुरक्षेसाठीही आवश्यक आहे. प्रत्येक टप्प्याला खबरदारी घ्या, सर्व माहिती प्रमाणित कागदपत्रांच्या आधारे तपासून भरा, आणि वेळेत व्हेरिफिकेशन करा. त्यामुळे करदंड, नोटीस, किंवा इतर त्रासांचा धोका टाळता येईल.