PM Kisan Maandhan Yojana प्रधानमंत्री किसान मानधन योजना ही केंद्र सरकारने १२ सप्टेंबर २०१९ रोजी छोटे आणि सीमांत शेतकऱ्यांच्या वृद्धापकाळात आर्थिक सुरक्षितता पुरवण्यासाठी सुरू केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांच्या वृद्ध वयात निश्चित उत्पन्नाची, म्हणजेच दरमहा ३,००० रुपये पेन्शन, खात्री देते, जेणेकरून त्यांना सन्मानाने जीवन जगता येईल. ही योजना पूर्णपणे स्वैच्छिक आणि अंशदानावर आधारित आहे—शेतकरी व सरकार दोन्ही अंशदानात सहभागी होतात.
PM Kisan Maandhan Yojana प्रमुख वैशिष्ट्ये
दरमहा ३,००० रुपये पेंशन: पात्र शेतकऱ्यांना ६० वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर प्रत्येक महिन्याला निश्चित पेंशन मिळते. हे पेन्शन जीवनभर दिले जाते.
सरकारचे सममूल्य योगदान: शेतकरी जितका अंशदान करतो, त्याच प्रमाणात केंद्र सरकार देखील त्या फंडात भर घालते.
पती-पत्नी दोघांनाही स्वतंत्र लाभ: शेतकरी आणि त्याचा/तिचा जोडीदार दोघांच्या नावाने स्वतंत्र खाते उघडता येते.
पारिवारिक पेंशन: शेतकऱ्याचा मृत्यू झाल्यास त्याच्या/तिच्या जोडीदाराला १,५०० रुपये म्हणजेच मूळ पेन्शनच्या ५०% रकमेची पेंशन मिळते. दोन्हींचा मृत्यू झाल्यास रक्कम नामनिर्देशित व्यक्तीस दिली जाते.
पूर्णतः पोर्टेबल आणि केंद्रीकृत: शेतकरी कोणत्याही राज्यातून अर्ज करू शकतो. एका ठिकाणी अर्ज केला तरी जर स्थलांतर झाले, तरीही योजना सुरू ठेवता येते. व्यवस्थापनाचा भार LIC कडे आहे.
ऑटो-डेबिटची सुविधा: मासिक अंशदान बँक खात्यातून थेट कापले जाण्याची सुविधा आहे.
योग्य प्रकाराची नोंदणी: नोंदणी पूर्णपणे बायोमेट्रिक प्रमाणीकरणाद्वारे कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये होते.
PM Kisan Maandhan Yojana पात्रता
वय: १८ ते ४० वर्षे दरम्यान.
शेती क्षेत्र: जास्तीत जास्त २ हेक्टर (५ एकर) पर्यंत शेतीयोग्य जमीन असावी आणि त्या जमिनीच्या मालकीचे नाव राज्य/केंद्रशासित प्रदेशाच्या भू-लेखांमध्ये नोंदलेले असावे.
दरमहा उत्पन्न: १५,००० रुपयांपेक्षा कमी.
इतर अटी: अर्जदाराने कोणत्याही इतर केंद्र/राज्य सरकारी पेंशन योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
PM Kisan Maandhan Yojana आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- बचत बँक खाते/PM-Kisan खाते, IFSC कोडसह
- जमिनीची नोंदणी/ ७/१२ उतारा
- फोटो/फोटो आयडी
- मोबाईल नंबर
शेत जमिनीचे वाद मिटवणारी शासनाची अनोखी योजना.. जाणून घेऊया काय आहे योजना..!!!
PM Kisan Maandhan Yojana अर्जाची प्रक्रिया:
कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) ला भेट द्या: सर्व कागदपत्रे घेऊन नजीकच्या CSC सेंटरवर जा, कुठेही अर्ज करता येतो.
नोंदणी आणि माहिती: CSC ऑपरेटर बायोमेट्रिक प्रमाणीकरणाच्या मदतीने तुमची नोंदणी करतो.
वयावर आधारित मासिक अंशदान ठरवा:
१८ वर्षे वय – ५५ रुपये/महिना
२८ वर्षे – ११९ रुपये/महिना
४० वर्षे – २०० रुपये/महिना
हे अंशदान वयावर अवलंबून आणि ६० वर्षे पूर्ण होईपर्यंत दरमहा भरावे लागते.
पहिला अंशदानाचा भरणा: तातडीने पहिल्या महिन्याचा हप्ता भरा.
ऑटो-डेबिट सेटअप: पुढील अंशदान आपल्या बँक अकाउंटमधून थेट वजा होईल.
नोंदणी प्रमाणपत्र मिळवणे: नोंदणी पूर्ण झाल्यावर अर्जदाराला एक पेंशन कार्ड आणि रजिस्ट्रेशन नंबर मिळतो.
अंशदानाचे उदाहरण टेबल
| वय (वर्षे) | शेतकऱ्याचे मासिक अंशदान (रु) | सरकारचे मासिक अंशदान (रु) | एकूण मासिक जमा |
|---|---|---|---|
| १८ | ५५ | ५५ | ११० |
| २५ | ८० | ८० | १६० |
| ३५ | १५० | १५० | ३०० |
| ४० | २०० | २०० | ४०० |
लाभांची रचना
६० वर्षांच्या नंतर: दरमहा ३,००० रुपये पेन्शन.
मृत्यू नंतर: जोडीदाराला पेन्शनचे ५०% मासिक पेन्शन स्वरूपात किंवा रक्कम व्याजासह एकरकमी.
जोडीदार नसल्यास: नावाजलेल्या व्यक्तीस पूर्ण रक्कम मिळते.
योजना सोडल्यास: जमा केलेली रक्कम + बँकेच्या बचत व्याज दराने वाढीव रक्कम मिळते.
कमीतकमी १० वर्षे पैसे भरल्यास: विशेष लाभ (थोडा अधिक व्याज).
३६,००० रुपये दरवर्षी खात्यावर जमा: म्हणजेच वृद्धापकाळात आर्थिक स्थैर्य.
महत्त्वाचे फायदे
वृद्ध शेतकऱ्यांसाठी सातत्याने उत्पन्नाचा स्रोत.
सरकारकडून समान आर्थिक हातभार.
जोखीम कमी — लॉंग टर्म निवृत्तीनंतरची सुरक्षितता.
संपूर्ण पारदर्शकता — LIC अंतर्गत व्यवस्थापन.
पात्र शेतकऱ्यांसाठी संपूर्ण भारतभर सहज पोहच.
काही मर्यादा
- वय ४० नंतर नोंदणी करता येत नाही.
- अंशदान नियमित न भरल्यास पेंशन अर्ज अडचणीत येऊ शकतो.
- आधीच सरकारी पेन्शन योजनेमध्ये असलेल्यांना मान्यता नाही.
- २ हेक्टराहून जास्त जमीनधारक पात्र नाहीत.
- योजना सोडल्यास फक्त जमा रक्कम व व्याज मिळते – बोनस किंवा अतिरिक्त लाभ नाही.
यशाची आकडेवारी
६ ऑगस्ट २०२४ पर्यंत, देशभरातील २३.३८ लाखांहून अधिक शेतकऱ्यांनी या योजनेत सहभाग नोंदवला आहे. त्यामुळे ग्रामीण भागातील वृद्ध शेतकऱ्यांना अपेक्षित आर्थिक स्थैर्य देण्यात यश मिळाले आहे.
माहिती व मदतीसाठी
- नजीकच्या CSC सेंटरवर किंवा आपल्या राज्यातील PM-Kisan नोडल ऑफिसर कडे संपर्क साधा.
- अधिकृत LIC किंवा कृषी विभागाच्या पोर्टलवर तपशील मिळवू शकता.
PM Kisan Maandhan Yojana ही लघु व सीमांत शेतकऱ्यांसाठी वृद्धापकाळातील विश्वासार्ह आर्थिक सुरक्षा मिळवून देणारी ऐतिहासिक योजना आहे. कमी मासिक योगदानातून दीर्घकालीन स्थायिक लाभ मिळू शकतात. कुटुंबाच्या भविष्याची हमी देणारी, पारदर्शक व केंद्र-सरकार नियंत्रित ही योजना लघु शेतकऱ्यांना थेट मदत पुरवते – त्यामुळे जास्तीत जास्त पात्र शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा.
व्हिडिओ पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा