Talathi delay complaint तलाठी हा आपल्या गावातील सर्वसामान्य नागरिकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा शासकीय अधिकारी असतो. शेतजमिनीशी संबंधित सर्व व्यवहार, नोंदी, प्रमाणपत्रे, फेरफार, वारसाहक्क, सातबारा, ८अ, उत्पन्न, जात, रहिवासी प्रमाणपत्रे, शासकीय योजना, मदतीचे अर्ज, इत्यादी अनेक कामांसाठी तलाठ्याची मदत लागते. तलाठी हा महसूल विभागाचा प्राथमिक संपर्क अधिकारी असल्याने त्याच्याशी नागरिकांचा थेट संबंध येतो.
मात्र, अनेकदा तलाठी आपल्या कामांना टाळाटाळ करतात, वेळकाढूपणा करतात, अनावश्यक कागदपत्रांची मागणी करतात किंवा कामासाठी वारंवार चकरा मारायला लावतात. अशा वेळी नागरिकांनी काय करावे, कुठे तक्रार करावी आणि तक्रार कशी करावी, याविषयी सखोल माहिती या लेखात दिली आहे.
Talathi delay complaint तलाठी टाळाटाळ का करतात?
तलाठी आपल्या कामात टाळाटाळ का करतो, याची अनेक कारणे असू शकतात. ही कारणे समजून घेतल्यास आपण योग्य पद्धतीने तक्रार करू शकतो आणि आपल्या हक्कांची जाणीव ठेवू शकतो.
१. कामाचा ताण आणि मनुष्यबळाची कमतरता: अनेक गावांची जबाबदारी एकाच तलाठ्याकडे असल्याने त्याच्यावर कामाचा प्रचंड ताण असतो. तलाठ्यांची संख्या कमी असल्याने प्रत्येक नागरिकाच्या कामाला वेळ देता येत नाही.
२. अनुभवाचा अभाव: नवीन तलाठ्यांना सर्व प्रक्रिया, नियम, कागदपत्रांची यादी, किंवा ऑनलाईन प्रणालीची माहिती नसते. त्यामुळे ते अनावश्यक कागदपत्रांची मागणी करतात किंवा चुकीचे मार्गदर्शन करतात.
३. मनमानी वर्तन व अनास्था: काही तलाठी नागरिकांना योग्य सेवा देण्याऐवजी टाळाटाळ करतात, कारण त्यांना जबाबदारीची जाणीव नसते. कार्यालयात वेळेवर उपस्थित राहात नाहीत, किंवा नागरिकांना भेटायला वेळ देत नाहीत.
४. लाच मागणे किंवा भ्रष्टाचार: काही ठिकाणी तलाठी कामासाठी अप्रत्यक्षपणे किंवा थेटपणे लाच मागतात. काम लवकर करून देण्यासाठी ‘तीनतेरा’ किंवा ‘खर्च’ असे सांगून पैसे मागतात.
५. स्थानिक राजकारणाचा प्रभाव: काही वेळा स्थानिक राजकीय दबावामुळे तलाठी काही नागरिकांची कामे प्राधान्याने करतात, तर काहींची कामे टाळतात.
मोफत मराठी बातम्यांसाठी आमचा ग्रुप जॉईन करा
Talathi delay complaint तलाठी टाळाटाळ करत असल्याची चिन्हे:
- अर्ज स्वीकारूनही अनेक दिवस उत्तर न देणे.
- सतत नवीन कागदपत्रांची मागणी करणे.
- कार्यालयात उपस्थित नसणे, किंवा भेटायला वेळ न देणे.
- कामासाठी वारंवार चकरा मारायला लावणे.
- काम न करण्यासाठी कारणे देणे किंवा दुसऱ्या अधिकाऱ्याकडे पाठवणे.
- अर्जावर पावती न देणे किंवा अर्ज न स्वीकारणे.
- कामासाठी अप्रत्यक्षपणे पैसे मागणे.
तलाठी टाळाटाळ करत असेल तर नागरिकांनी काय करावे?
१. तलाठ्याशी थेट चर्चा करा
- आपली समस्या तलाठयास शांतपणे व स्पष्टपणे समजावून सांगा.
- आवश्यक कागदपत्रांची अधिकृत यादी मागा.
- कामासाठी लागणारा अधिकृत वेळ विचारून घ्या.
- तलाठ्याच्या बोलण्याचा किंवा वागण्याचा ऑडिओ/व्हिडिओ पुरावा शक्य असल्यास ठेवावा.
२. लिखित अर्ज द्या
- तलाठ्याला आपल्या कामासाठी स्पष्टपणे लिहिलेला अर्ज द्या आणि त्यावर स्वीकाराची पावती घ्या.
- अर्जावर तारीख, वेळ, आणि तलाठ्याची सही असावी.
- अर्जाची एक प्रत स्वतःकडे ठेवा.
३. ऑनलाइन अर्जाचा वापर करा
- महाराष्ट्र शासनाच्या ‘महाभूमी’ (mahabhumi.gov.in) किंवा ‘आपले सरकार सेवा केंद्र’ (aaplesarkar.mahaonline.gov.in) या पोर्टलवरून महसूल विषयक अर्ज करता येतात.
- ऑनलाइन अर्ज केल्यास ट्रॅकिंग नंबर मिळतो, त्यामुळे अर्जाची स्थिती तपासता येते.
- ऑनलाईन अर्जाची पावती, ई-मेल किंवा एसएमएसद्वारे मिळते.
४. पुरावे गोळा करा
- तलाठ्याशी झालेल्या संवादाचे पुरावे (ऑडिओ, व्हिडिओ, लेखी पत्रव्यवहार, अर्जाची पावती) सांभाळून ठेवा.
- हे पुरावे तक्रार करताना उपयोगी पडतात.
तलाठी (Talathi) यांची कर्तव्ये जमीन महसूल अधिनियम १९६६
तलाठ्याच्या विरोधात तक्रार(Talathi delay complaint) कुठे करावी?
१. मंडळ अधिकारी (सर्कल ऑफिसर): तलाठी हा मंडळ अधिकाऱ्याच्या अधिपत्याखाली असतो. आपल्या गावातील मंडळ अधिकाऱ्याला तक्रार अर्ज द्या. मंडळ अधिकारी हे तलाठ्याचे थेट वरिष्ठ अधिकारी असतात.
२. तहसीलदार कार्यालय: मंडळ अधिकाऱ्याने कारवाई केली नाही, किंवा तक्रारीकडे दुर्लक्ष केले, तर तहसीलदार कार्यालयात तक्रार करा. तहसीलदार हे तालुक्यातील महसूल विभागाचे प्रमुख अधिकारी असतात.
३. जिल्हाधिकारी (Collector) कार्यालय: तहसीलदारकडूनही समाधानकारक प्रतिसाद न मिळाल्यास जिल्हाधिकारी कार्यालयात तक्रार दाखल करा. जिल्हाधिकारी हे जिल्ह्यातील सर्व महसूल कर्मचाऱ्यांचे प्रमुख असतात.
४. महसूल विभागाची ऑनलाईन तक्रार प्रणाली: महाराष्ट्र शासनाच्या महसूल विभागाच्या वेबसाइटवर ‘तक्रार निवारण’ विभाग आहे. तिथे ऑनलाइन तक्रार अर्ज भरता येतो. तक्रारीची स्थिती ऑनलाइन तपासता येते.
५. ‘आपले सरकार’ पोर्टलवरील लोकशिकायत निवारण प्रणाली: ‘आपले सरकार’ पोर्टलवर ‘लोकशिकायत’ विभाग आहे. इथे तक्रार दाखल केल्यास तिची स्थिती ऑनलाइन तपासता येते.
६. माहितीचा अधिकार (RTI) अर्ज: तलाठ्याने काम का केले नाही, याची माहिती मिळवण्यासाठी RTI अर्ज दाखल करा. अर्जाची स्थिती, प्रलंबित कारणे, आणि संबंधित अधिकाऱ्यांची माहिती मिळवता येते. RTI अर्जामुळे अधिकाऱ्यांवर दबाव येतो आणि कामात पारदर्शकता येते.
७. भ्रष्टाचार प्रतिबंधक विभाग (ACB): तलाठ्याने लाच मागितल्यास किंवा भ्रष्टाचार केला असल्यास जिल्हा ACB कार्यालय किंवा हेल्पलाईन क्रमांक 1064 वर तक्रार करा. ACB कडून सापळा रचून कारवाई केली जाऊ शकते.
तक्रार(Talathi delay complaint) अर्ज लिहिताना काय काळजी घ्यावी?
- स्पष्टपणे समस्या लिहा: आपली समस्या, अर्जाची तारीख, तलाठ्याचे नाव, गाव, कोणते काम प्रलंबित आहे, अर्जामध्ये या गोष्टी स्पष्टपणे नमूद करा.
- कागदपत्रे जोडा: अर्जाची प्रत, पावती, मागवलेली कागदपत्रे, संवादाचे पुरावे जोडा.
- आपला पत्ता, मोबाईल नंबर द्या: अधिकाऱ्यांना संपर्क करता यावा म्हणून.
- तक्रार अर्जावर सही करा आणि एक प्रत स्वतःकडे ठेवा.
- तक्रार नोंदवताना नम्रता आणि स्पष्टता ठेवा.
तक्रार (Talathi delay complaint) निवारणाची प्रक्रिया
१. तक्रार स्वीकारली गेल्यावर संबंधित अधिकाऱ्यांकडून चौकशी केली जाते.
२. तलाठ्याकडून स्पष्टीकरण मागवले जाते.
३. तक्रार खरी आढळल्यास संबंधित तलाठ्यावर शिस्तभंगाची कारवाई केली जाऊ शकते.
४. तुमच्या कामाची पूर्तता करण्यात येते.
५. तक्रारीची स्थिती वेळोवेळी तपासता येते.
तलाठी टाळाटाळ केल्यास कायदेशीर कारवाई
- तलाठी हा शासकीय कर्मचारी असल्याने त्याच्यावर शिस्तभंगाची कारवाई (निलंबन, बदली, इ.) होऊ शकते.
- लाच मागितल्यास भ्रष्टाचार प्रतिबंधक विभागाकडे (ACB) तक्रार करता येते.
- नागरिकांना सेवा मिळाली नाही, तर ‘नागरिक सेवा हमी कायदा’ (Right to Services Act) अंतर्गत दंडात्मक कारवाई होऊ शकते.
- महसूल विभागाच्या आचारसंहितेनुसार तलाठ्याची चौकशी होऊ शकते.
तलाठी टाळाटाळ टाळण्यासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स
- सर्व कागदपत्रे पूर्णपणे तयार ठेवा.
- लिखित व ऑनलाइन अर्जाचा वापर करा.
- सर्व पुरावे सांभाळून ठेवा.
- शासनाच्या अधिकृत पोर्टलवरून अर्ज करा.
- तक्रार दाखल करताना नम्रता आणि स्पष्टता ठेवा.
- तलाठ्याशी संवाद करताना शांतता आणि संयम ठेवा.
- शासनाच्या सेवा हमी कायद्याचा (RTS) लाभ घ्या.
उपयुक्त संपर्क(Talathi delay complaint)
| अधिकारी/संस्था | संपर्क पद्धत/ठिकाण |
|---|---|
| तलाठी | गावातील महसूल कार्यालय |
| मंडळ अधिकारी | मंडळ कार्यालय, तालुका मुख्यालय |
| तहसीलदार | तहसील कार्यालय, तालुका मुख्यालय |
| जिल्हाधिकारी | जिल्हाधिकारी कार्यालय, जिल्हा मुख्यालय |
| महसूल विभाग | महसूल विभागाची वेबसाइट/ऑनलाइन पोर्टल |
| ‘आपले सरकार’ पोर्टल | aaplesarkar.mahaonline.gov.in |
| भ्रष्टाचार प्रतिबंधक विभाग (ACB) | जिल्हा ACB कार्यालय, हेल्पलाईन क्रमांक 1064 |
नागरिक सेवा हमी कायदा (RTS) – तुमचा हक्क
महाराष्ट्र शासनाने ‘नागरिक सेवा हमी कायदा’ लागू केला आहे. याअंतर्गत तलाठी किंवा अन्य शासकीय अधिकारी यांनी ठराविक कालावधीत सेवा न दिल्यास संबंधित अधिकाऱ्यावर दंडात्मक कारवाई होऊ शकते. त्यामुळे तलाठ्याने तुमचे काम वेळेत केले नाही, तर RTS अंतर्गत ऑनलाईन तक्रार दाखल करा Talathi delay complaint
तलाठी हा गावातील नागरिकांसाठी महत्त्वाचा दुवा आहे. मात्र, तलाठी टाळाटाळ करत असेल, तर घाबरून न जाता योग्य पद्धतीने तक्रार (Talathi delay complaint) दाखल करणे हा आपला अधिकार आहे. शासनाने नागरिकांसाठी विविध ऑनलाईन व ऑफलाईन तक्रार निवारण यंत्रणा उपलब्ध करून दिल्या आहेत. तलाठ्याच्या मनमानीला बळी न पडता, पुरावे व कायदेशीर मार्गाचा वापर करून आपली कामं पूर्ण करून घ्या. प्रत्येक नागरिकाने आपल्या हक्कांची जाणीव ठेवून, शांतपणे, पुराव्यानिशी, आणि योग्य अधिकाऱ्यांकडे तक्रार करून आपली कामे मार्गी लावावीत.
विविध सरकारी जॉब, योजना, GR यांची माहिती मिळविण्यासाठी येथे रजिस्टर करा
आमचे लेख मिळवण्यासाठी फॉलो करा : फेसबुक | टेलिग्राम | ट्विटर | इन्स्टाग्राम | YouTube
आपल्या माहिती असायलाच हवी YouTube channel नक्की भेट द्या.
कायदे विषयक माहिती पुस्तके, PDF, GR मिळवण्यासाठी टेलिग्राम चॅनल जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा.
व्हिडिओ पाहण्यासाठी खालील लिंक वर क्लिक करा