Pik Vima 2025 Last Date शेतकऱ्यांचे आर्थिक संरक्षण करण्यासाठी भारत सरकार व राज्य शासनाने मिळून प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) सुरू केली आहे. 2025 साठी सुधारित पीक विमा योजना लागू करण्यात आली असून, पीक नुकसानामुळे होणाऱ्या शेतकऱ्यांच्या आर्थिक धक्क्यातून त्यांच्या पुनरुज्जीवनासाठी ही योजना प्रभावी ठरते. ही योजना, पात्रता, हप्ता, अर्ज प्रक्रिया आणि जी मुख्य वैशिष्ट्ये आहेत यावर येथे सविस्तर माहिती दिली आहे.
Pik Vima 2025 योजनचे उद्दीष्ट:
शेती हा भारतीय अर्थव्यवस्थेचा कणा आहे, पण हवामान बदल, अतिवृष्टी, दुष्काळ, किडींचा प्रादुर्भाव, रोग आदींमुळे शेतकऱ्यांना वारंवार आर्थिक नुकसान सहन करावे लागते. हे धोके लक्षात घेता प्रधानमंत्री पीक विमा योजना राबवण्यात आली आहे. 2025पासून राज्याने सुधारित योजना लागू केली आहे. तिच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य, बाजारपेठेतील अनिश्चिततेपासून संरक्षण व नुकसान भरपाई मिळण्याची आतिशय अनिवार्य गरज पूर्ण होते.
पात्रता व अंतर्गत पिके:
ही योजना सर्व शेतकऱ्यांना खुली आहे. कोणतीही बँक कर्ज घेतलेली असो वा नसो, कर्जदार आणि बिगर कर्जदार शेतकरी दोघांनाही यात सहभागी होता येते. परंतु, खालील अटी अनिवार्य आहेत –
- अर्जदार शेतकऱ्यांकडे “अॅग्रिस्टॅक नोंदणी क्रमांक” आणि “ई-पीक पाहणी प्रमाणपत्र” असणे बंधनकारक आहे.
- केवळ अधिसूचित गावातील, तसेच संबंधित अधिसूचित खरीप पिकांची (2025) पेरणी केलेले शेतकरी पात्र आहेत.
- पात्र पिकांची यादी: धान, मका, ज्वारी, बाजरी, तूर, मूग, उडीद, सोयाबीन, भुईमूग, तीळ, कारळे, कापूस, कांदा इ..
विमा हप्ता, कप अँड कॅप सिस्टीम:
2025 मध्ये विमा हप्ता सिस्टीममध्ये बदल करण्यात आले आहेत. आता शेतकऱ्यांना भरावयाचा हप्ता खालीलप्रमाणे:
- खरीप पिके – २%
- रब्बी पिके – १.५%
- नगदी पिके – ५%
बाकीचा सर्व हप्ता केंद्र व राज्य शासनकडून सबसिडीत दिला जातो. कप अँड कॅप सिस्टीममुळे, एक ठराविक टक्केवारीचा हप्ता शेतकऱ्याने भरला की उर्वरित भाग शासन देते. त्यामुळे या योजनेमध्ये पारदर्शकता आणि शेतकऱ्यांवरील आर्थिक भार खूपच कमी राहतो.
वारस नोंद: शेतजमिनीचा वारसा मिळवण्याची कायदेशीर आणि सोपी पद्धत
Pik Vima 2025 Last Date अर्ज आणि आवश्यक कागदपत्रे:
अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- अॅग्रिस्टॅक नोंदणी क्रमांक
- ७/१२ उतारा (सातबारा)
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक
- पीक पेरणीचं स्वयंघोषणापत्र
जर या कागदपत्रांमध्ये काही त्रुटी झाल्या किंवा पीक पाहणी व विमा कागदपत्रात फरक आढळला, तर विमा अर्ज अमान्य ठरवला जाऊ शकतो.
अर्ज प्रक्रिया (ऑनलाइन व ऑफलाइन):
- ऑनलाइन अर्ज – शेतकऱ्याने https://pmfby.gov.in या पोर्टलवर जाऊन ‘Farmer Application’ → ‘Guest Farmer’ पर्याय निवडावा. सगळी माहिती योग्य रित्या भरून आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी.
- सीएससी/सेवा केंद्र व बँका – सामान्य सेवा केंद्र (CSC), आपले सरकार सेवा केंद्र, अथवा अधिकृत बँक शाखेत जाऊन कागदपत्रांसह अर्ज करू शकता.
अर्ज प्रक्रियेसाठी सीएससी कडून फक्त ४० रुपये सेवा शुल्क आकारले जाते, कुठलीही अतिरिक्त मागणी बेकायदेशीर आहे.
महत्त्वाचे नियम, मुदत व जागरूकता(Pik Vima 2025 Last Date):
- अर्ज करण्याची शेवटची तारीख(Pik Vima 2025 Last Date): ३१ जुलै २०२५
- योजनेमध्ये भाग घेणे ऐच्छिक आहे; फक्त इच्छुक शेतकऱ्यांनीच अर्ज करावा.
- कोणत्याही फसव्याविरोधात (बोगस अर्ज/ प्रमाणपत्र) यंत्रणा सक्रिय झाली असून, दोषी शेतकऱ्यास पुढील पाच वर्ष कोणत्याही शासकीय योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
नुकसान भरपाई प्रक्रियेची पारदर्शकता
सुधारित योजनेंतर्गत डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर वाहिला आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या खात्यात नुकसान भरपाई त्वरित व पारदर्शकपणे जमा केली जाते. नुकसान झाल्यावर तात्काळ नोंदणी व निरीक्षणानंतर काही आठवड्यात भरपाई मिळते.
विमा कंपन्यांचे नियमन व शेतकऱ्यांचे हित: केंद्र व राज्य शासनाने विमा कंपन्यांनी शेतकऱ्यांसोबत मनमानी व विलंब टाळण्याच्या सूचना दिल्या आहेत. विमा कंपन्यांचा व्यवहार नियमबद्ध राहावा यासाठी शासनाने कठोर धोरणे अवलंबली आहेत.
योजना कशी काम करते? – उदाहरण
समजा, एका शेतकऱ्याने खरीप काळात मका, सोयाबीन, बाजरी या पिकांवर विमा घेतला आहे. अतिवृष्टीमुळे किंवा किडींच्या प्रादुर्भावामुळे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाल्यास, संबंधित कार्यालयात तातडीने नोंद करावी. सरकारी यंत्रणा किंवा विमा कंपनीकडून पाहणी करून नुकसान प्रमाणित केले जाते व विमा भरपाई थेट बँक खात्यावर ट्रान्सफर केली जाते.
योजनेचे फायदे:
- नैसर्गिक आपत्त्यांपासून आर्थिक संरक्षण: पूर, दुष्काळ, अतिवृष्टी, रोग, कीड प्रादुर्भाव या सगळ्या घटना योजना समाविष्ट करते.
- जलद नुकसान भरपाई: पारदर्शी डिजिटल व्यवस्था.
- शाश्वत शेतीस प्रोत्साहन: आर्थिक स्थैर्य, अपघाताच्या धक्क्यांवर आधारित खतावणी.
- पारदर्शक व जलद प्रक्रिया: कप अँड कॅप सिस्टीम व डिजिटल यंत्रणा.
- शेतकऱ्यांचा आत्मविश्वास वाढतो: विमा संरक्षण असल्याने उत्पादन तणाव कमी होतो.
महत्वाच्या सूचना:
अर्ज प्रक्रिया पूर्ण, माहिती अचूक व वेळेत भरणे महत्वाचे.
शेवटच्या क्षणी ऑनलाइन पोर्टल किंवा केंद्रांवर गर्दी/तांत्रिक अडचणी टाळाव्यात.(वPik Vima 2025 Last Date)
विमा जारी झाल्यावर बँक खात्याची व मोबाइल नंबरची वैधता तपासावी.
अर्जाच्या स्थितीसाठी pmfby.gov.in वर लॉगिन करा.
मदत व संपर्क:
कृषी मंत्रालय हेल्पलाईन: 14447, विमा कंपनी प्रतिनिधी, ग्राम कृषी सहाय्यक / सेवा केंद्र
व्हिडिओ पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा