How to convert agricultural land to residential महाराष्ट्रातील शेतजमीन NA (Non-Agricultural) म्हणजेच ‘शेतीशिवाय वापरासाठी’ कशी रूपांतरित करावी, याविषयी शेतकरी व जमिनीचे मालक यांना अनेक शंका असतात. ही प्रक्रिया कायदेशीरदृष्ट्या योग्य केली तर भविष्यात कोणतीही अडचण येत नाही व जमिनीचा सर्वोत्तम वापर करता येतो. खाली या प्रक्रियेविषयी सविस्तर माहिती दिली आहे.
NA म्हणजे काय?
NA म्हणजे ‘Non-Agricultural Use’ – म्हणजेच शेतीशिवाय (जसे की घरबांधणी, दुकान, कारखाना, शाळा, हॉटेल, गोदाम इ.) कोणत्याही विकास किंवा व्यवसायासाठी जमिनीचा कायदेशीर वापर. भारतातील आणि विशेषतः महाराष्ट्रातील जमीन महसूल कायद्यानुसार, प्रत्येक जमिनीचा प्राथमिक वापर हा शेतीसाठीच असतो. जर ती जमीन इतर कारणांसाठी वापरायची असल्यास, तिला आधी NA जमीन म्हणून रूपांतरित करणे आवश्यक असते. हे रूपांतर केल्याशिवाय जमिनीवर कोणतेही बांधकाम किंवा व्यवसाय सुरु करता येत नाही.
How to convert agricultural land to residential कायदेशीर प्रक्रिया का आवश्यक आहे?
महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम, 1979** नुसार, शेतजमिनीचा इतर कोणत्याही हेतूसाठी वापर करायचा असेल (उदा. घर, दुकान, कारखाना), तर जिल्हा प्रशासनाची पूर्वपरवानगी घेणे बंधनकारक आहे. शासनाने यासाठी एक ठराविक प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रांची यादी निश्चित केली आहे.
NA साठी लागणारी कागदपत्रे:
NA मिळवण्यासाठी खालील मूलभूत कागदपत्रांची गरज भासते:
- 7/12 उतारा (चार प्रतीसह): ही जमीन कोणाच्या नावावर आहे, हे दाखवणारा सरकारी दस्तऐवज.
- 8-अ उतारा व फेरफार उतारा: मालकी हक्क व त्यातील बदलांची माहिती सांगणारे कागद.
- महसूल खात्याचे प्रमाणपत्र: फक्त शासकीय रेकॉर्ड उपलब्ध नसल्यास.
- तालुका जमीन रेकॉर्ड कार्यालयाचा अधिकृत नकाशा: 5 रुपये कोर्ट स्टॅम्पसह.
- इमारत बांधण्यासाठी 8 प्रतीचे प्लॅन: घर किंवा व्यावसायिक प्रकल्पासाठी.
- ग्रामपंचायत/महापालिकेचे ना-हरकत प्रमाणपत्र: या प्रकल्पास कोणताही कायदेशीर अडथळा नसल्याचे दर्शवणारे.
- महामार्ग प्राधिकरण किंवा इतर प्रकल्प NOC: जमीन महामार्ग, रेल्वे, इ. क्षेत्रात असल्यास.
- तलाठीचे प्रमाणपत्र: जमीन अधिग्रहणच्या क्षेत्रात नाही, हे स्पष्ट करणारे.
जमीन खरेदी करताना कोणती काळजी घ्यावी? कोणती कागदपत्रे तपासून घ्यावी?
How to convert agricultural land to residential अर्ज प्रक्रिया:
NA प्रक्रियेची पायऱ्या (How to convert agricultural land to residential) पुढीलप्रमाणे आहेत:
1. अर्ज दाखल: जमीनधारकाने जिल्हाधिकारी कार्यालयात NA साठी अर्ज करायचा असतो.
2. अर्ज तहसीलदाराकडे: जिल्हाधिकारी हा अर्ज 7 दिवसात तहसीलदाराकडे वर्ग करतात.
3. सर्वे व चौकशी: तहसीलदार व तलाठी मिळून अर्जदाराकडे प्रत्यक्ष चौकशी करतात.
4. अर्जाची पडताळणी: पर्यावरण वा इतर विकास अडथळे तपासले जातात आणि सर्व अहवाल तयार केला जातो.
5. मान्यता व आदेश: सर्व अहवाल सकारात्मक असतील तर जिल्हाधिकारी मंजुरी देतात.
6. नोंदणी: ही माहिती तलाठी कार्यालयात नोंदवली जाते आणि जमिनीचा प्रकार ‘NA’ म्हणून अधिकृतपणे बदलतो.
NA केल्याने मिळणारे फायदे:
NA प्रमाणपत्र मिळाल्यावर खालील गोष्टी सहज शक्य होतात:
घर, दुकान, हॉटेल, गोदाम, कारखाना इ. बांधकाम वा व्यवसाय वैधपणे सुरू करता येतो.
शासकीय अनुदान, बांधकाम सवलती, कर्ज सुविधा, विविध परवानग्या मिळवताना प्रक्रिया सुलभ होते.
जमिनीची बाजारपेठेतील किंमत वाढते; विक्रीला किंवा भाड्याने देताना तिचे मूल्यमापन अधिक होते.
कायद्याचे उल्लंघन, दंड किंवा नोटीस यांपासून सुरक्षितता मिळते.
स्थानिक प्रशासनाकडून नवनवीन प्रकल्पांसाठी सहज मंजुरी मिळते.
प्रक्रिया करताना घ्यावयाची काळजी
सर्व कागदपत्रे पूर्ण व अप-टु-डेट ठेवावी.
अर्ज करताना खोट्या माहितीवर अवलंबून राहू नये.
स्थानिक कार्यालयाकडून नियमांची प्रामाणिक समज व्हावी.
गरज पडल्यास कायदेशीर सल्ला घ्यावा.
शेती जमीन NA प्रक्रियेतून(How to convert agricultural land to residential) बदलल्यास जमीन उपयोगाबाबत अधिक स्वातंत्र्य मिळते व आर्थिकदृष्ट्या जास्त संधी मिळतात. मात्र, ही प्रक्रिया वेळ घेणारी आणि कागदपत्रांत अचूकता मागणारी असल्याने योग्य सल्ला व मार्गदर्शन आवश्यक आहे.
विविध सरकारी जॉब, योजना, GR यांची माहिती मिळविण्यासाठी येथे रजिस्टर करा
व्हिडिओ पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा